Yetkinlik Bazlı Performans Değerlendirme Nedir?

Öncelikle yetkinlik bazlı performans değerlendirme nedir ? Buna bakılması gerekir. Yetkinlik bazlı performans değerlendirme; bir çalışanın performansını, bir kurumdaki rolü için gerekli olduğu düşünülen belirli becerileri, bilgileri, davranışları ve nitelikleri göstermesine dayalı olarak değerlendirmeye yönelik bir yaklaşımdır.

İş dünyası, sürekli değişen dinamiklere ayak uydurmak zorunda olan büyük bir arena olarak öne çıkmaktadır. Geleneksel performans değerlendirme yöntemleri, artık bu hızlı değişime ayak uyduramamakta ve iş dünyasının gerekliliklerine cevap verememektedir.

Peki Yetkinlik Nedir ?

En nihai kapsamda yetkinlik, işletme bazında, ayırt edici donanım anlamında kullanılmaktadır. İşletme alanındaki yetkinlikler büyük ölçüde sonradan öğrenilir ve eğitim yolu ile de sürekli olarak geliştirilebilir. Yetkinliğin en önemli özelliklerinden biri de ölçülebilir ve gözle görülebilir olmasıdır. Yetkinlik, sadece teknik bilgiyi değil, aynı zamanda iletişim, liderlik, problem çözme gibi yumuşak becerileri de kapsar. Yetkinlik kavramı çoğu zaman olağanüstü performans ile eş anlamda kullanılsa da farklı bir kullanıma da sahiptir.

Performans Değerlendirmelerinize Dahil Etmeniz Gereken Yetkinlik Türleri

Performans değerlendirmeye eklenmesi gereken yetkinlikler, organizasyonun hedeflerine, kültürüne ve iş yapış şekline bağlı olarak değişkenlik gösterebilmektedir. Ancak genel olarak, iş dünyasındaki birçok organizasyonun değerli bulduğu bazı evrensel yetkinlikleri düşünebiliriz.

İşte performans değerlendirmeye eklenmesi gereken bazı yaygın yetkinlik örnekleri:

İletişim Becerileri:

Efektif iletişim kurma

Takım içinde açık iletişim

Bilgi paylaşma ve iletişimi etkili bir şekilde aktarma

Liderlik Yetkinlikleri:

Takımı yönetme ve liderlik

Karar verme yeteneği

Sorumluluk alma ve liderlik görevlerini yerine getirme

Problem Çözme:

Yaratıcı düşünme

Sorunlara çözüm odaklı yaklaşma

Analitik düşünme ve problem çözme becerileri

İşbirliği ve Ekip Çalışması:

Takım içinde etkileşim ve işbirliği

Takım üyelerine destek olma

Takım içinde olumlu bir etki yaratma

Müşteri Odaklılık:

Müşteri ihtiyaçlarını anlama ve karşılama

Müşteri memnuniyetine odaklanma,

Değişim Yönetimi:

Yenilikçi düşünme

Değişime uyum sağlama ve başkalarını yönlendirme

Değişim süreçlerini yönetme

İş Ahlakı ve Güvenilirlik:

Güvenilirlik ve doğruluk

Etik davranışlar ve iş ahlakı

Neden Yetkinlik Değerlendirmesi Yapılır?

Doğrudan iş sonuçlarını ölçmek ve performansı belirleyebilirken bireylerin yetkinliklerine odaklanmak bazen gereksiz gibi görülebilir. Ancak, yetkinlik değerlendirme, işletmeler için vazgeçilmez bir öneme sahiptir. Yetkinlik odaklı performans değerlendirme, sonuca odaklanmak yerine sonuç üzerinde etkili olabilecek etkenlere odaklanmaktadır.

Bu yöntem, öncelikle gelişim hedeflerinin belirlenmesi açısından kritik bir rol oynar. İşletme içinde personelin eksik yönlerinin belirlenmesi ve bu eksikliklere dair geri bildirimde bulunma olanağı sağlayan bu yöntem, aynı zamanda bu eksiklikleri gidermek için gerekli gelişim planının kolaylıkla oluşturulmasına olanak tanımaktadır.

Yetkinlik Bazlı Performans Değerlendirmenin Aşamaları Nelerdir ?  

Yetkinlik bazlı performans değerlendirmenin ilk aşaması, yetkinliklerin belirlenmesidir. Bu, belirli bir pozisyon veya rol için gerekli olan bilgi, beceri ve özellikleri anlamayı içermektedir.

Çalışanların hangi becerileri hangi seviyede sergilemeleri gerektiğinin belirlenmesi, daha etkin bir performansın ortaya çıkmasına yol açacaktır.. Yetkinlik modeli oluşturulurken özellikle davranışsal unsurlardan daha fazla faydalanılmalıdır.

İkinci aşama olarak performans ölçütlerinin belirlenmesi gelir. Her bir yetkinliğin değerlendirilmesi için spesifik ölçütler belirlenir. Bu ölçütler, çalışanın performansını nesnel bir şekilde değerlendirebilmek için kullanılacaktır.  Performans değerlendirme işlemi sırasında hangi yetkinliklerin dikkate alınacağı açıkça belirlenmeli ve belirlenen bu yetkinliklerin neler olduğu, değerlendirmeye tabi tutulacak personel ile de paylaşılmalıdır

Üçüncü aşama ise çalışanların performanslarının incelenmesi ve takip edilmesidir. Bu aşamada, yöneticiler, sorumlulukları altında bulunan çalışanlarının davranışlarını incelemeli ve yetkinliklerini değerlendirmeldir. Burada, özellikle kişilerin yetkinliklerine odaklanılmalı ve kişisel ilişkileri bu değerlendirme sürecine dahil etmemelidir. Yönetici, davranışlarını gözlemleyerek yetkinlikleri hakkında değerlendirme yaptığı çalışanlara belirli aralıklarla geri bildirim vermeli ve onlara eksik olan yönlerinin neler olduğunu kırıcı olmayan, düzgün bir dil ile tebliğ etmelidir.

Dördüncü aşama olarak, yetkinliklerin değerlendirilmesi yer almaktadır. Önceki aşamada yapılan gözlemler, ölçüm dönemi sonunda değerlendirilmekte ve çalışanın yetkinliklerinin istenilen seviyede olup olmadığına dair incelenmektedir. Bu aşamanın nihai hedefi,  değerlendirme sürecini tarafsız  bir şekilde gerçekleştirmek için güvenilir yöntemler geliştirmektir. Bu kapsamda, 3